Alles over luchtdicht bouwen

Overal waar we actief zijn, zijn er luchtstromen. Zowel buiten als binnen. Deze stromen zijn van invloed op onze gezondheid en ons welbehagen.

Gecontroleerde luchtstromen hebben over het algemeen een postieve werking. Zo is ventilatie een essentieel onderdeel van een goede klimaatbeheersing. En draagt bij aan een gezonde woon- en werk-omgeving, zolang de luchtstroom beheersbaar is.
Daartegenover staan echter de ongecontroleerde luchtstromen; lucht die ongewenst en ongereguleerd van buiten naar binnen stroomt (infiltratie) of andersom (exfiltratie).
Een pand wordt daardoor weliswaar ook geventileerd, maar niet in de juiste mate en op de gewenste manier.
Om dergelijke ongewenste luchtstromen tegen te gaan, kiest men ervoor om luchtdicht te bouwen.
Daar komt bij dat dit jaar de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (‘BENG-eisen’) van kracht zijn gegaan. En als gevolg van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb 2021) is luchtdichting niet langer vrijblijvend, maar voortaan goed gereguleerd zoals de gewenste luchtstromen zelf. Met luchtdichtheidseisen waar volgens de bouwregelgeving voldaan moet zijn bij oplevering van ieder project.
Extra aandacht daarom voor luchtdicht bouwen, omdat dit in de praktijk ook absoluut een must is.

Dit artikel laat zien wat luchtdichting allemaal voor je doet en wat er zoal bij komt kijken.
Maar laten we beginnen bij het begin: wat is luchtdicht bouwen nou precies?

Wat is het?

Luchtdicht bouwen, ook wel kierdicht bouwen genoemd, is bouwen (of renoveren) met als doel: het dichten van alle ongewenste kieren en naden, om ongecontroleerde luchtstromen in het pand te voorkomen.
Het wordt zowel bij nieuwbouw als bij renovatie toegepast, omdat het bijdraagt aan de energiezuinigheid van het gebouw. Daarom wordt luchtdicht bouwen ook standaard toegepast bij het creëren van een ‘passief gebouw’; een gebouw dat wordt gekenmerkt door een zeer goede luchtkwaliteit, een comfortabele binnentemperatuur en een ontzettend laag energieverbruik.
Het belang van luchtdichtheid is bijvoorbeeld te vinden achter de warme zijde van de gevelconstructie. Daar is het nodig om de koude, droge buitenlucht te scheiden van de warme en vochtige lucht binnen. Zodoende wordt er voorkomen dat er condensatie en andere vochtproblemen kunnen ontstaan.

Waarom zou je luchtdicht willen bouwen?

Een gebouw dat luchtdicht is, zorgt voor een verhoogde mate van comfort, meer en langduriger gebruiksgenot en heeft positieve effecten op de gezondheid en het welzijn van de bewoners en/of gebruikers van het gebouw.
En dat terwijl er vaak wordt gedacht dat luchtdicht bouwen niet gezond zou zijn. Die gedachte komt voort uit onbekendheid met de ware betekenis van dit begrip.
Luchtdicht bouwen betekent namelijk niet dat er uiteindelijk geen lucht door het gebouw stroomt. Dat zou inderdaad ongezond zijn.

Het tegendeel is echter waar! Wat er met luchtdicht bouwen wordt beoogd en bereikt is dat alleen de ongewenste, ongecontroleerde luchtstromen – in de volksmond ook wel ‘tocht’ genoemd – worden uitgesloten. Hierdoor wordt de ventilatie – ofwel: de gecontroleerde luchtstromen, via ramen en luchtroosters – juist geoptimaliseerd in effectiviteit. Zodat de binnenlucht maximaal wordt ververst en het binnenklimaat optimaal gezond wordt gehouden.
Zo zorgt luchtdicht bouwen, of beter gezegd: ‘lucht gecontroleerd’ bouwen, dus voor meerdere voordelen.

Wist u dat, door luchtlekken, het energieverlies kan oplopen tot wel 30%? Dat zorgt niet alleen voor onnodig hoge stookkosten. Het betekent ook dat de infrastructuur harder moet werken om ertegen op te boksen. Dit leidt tot meer slijtage, onderhoud en extra uitgaven.

Luchtdichting is de oplossing om dit tegen te gaan. Het bespaart u een heleboel tramelant en bijkomende kosten. Zowel direct als op langere termijn. Daarnaast bevordert luchtdicht bouwen de duurzaamheid van een constructie. En is het zeer milieuvriendelijk. Ruimtes in een luchtdicht gebouw bereiken sneller een aangename temperatuur, die bovendien ook makkelijker wordt behouden. Met als gevolg: een lager energieverbruik en minder CO2-uitstoot.

Alle voordelen van luchtdichting

1: Vermindering van energieverlies

Luchtlekken zijn de hoofdoorzaak van temperatuurschommelingen. Het opvangen en bijstellen daarvan kost erg veel energie.
Door luchtdichting verdwijnen deze lekken en daarmee ook de (koude, droge of juist vochtige) ongewenste luchtstromen.
Hierdoor hoeft de binnentemperatuur niet telkens te worden bijgesteld (opgewarmd of afgekoeld), omdat deze vrijwel constant wordt gehouden. En dat werkt enorm energiebesparend.

2: Verhoogd comfort

Lekken in de gevel en bij kozijnen kunnen zorgen voor overlast door tocht.
Geen lekken betekent geen ongewenste luchtstromen, waardoor tocht wordt geminimaliseerd en het gebruikscomfort enorm wordt verhoogd.

3: Geluidwering

Luchtlekken laten niet alleen de buitentemperatuur naar binnen komen, ze zijn ook een doorgang voor (ongewenst) geluid; de hoorbare verandering van de luchtdruk.
Door een verminderde geluidsisolatie zijn vooral hoge tonen van buiten erg goed waarneembaar.
Luchtdicht bouwen gaat dit tegen en zorgt dus ook qua geluid voor een verhoogd comfort.

4: Geen geurhinder

Net zo onzichtbaar en ongrijpbaar als geluid zijn onaangename geuren. Luchtdichting is het enige middel om ze buiten te houden.

5: Vocht blijft buiten

Lucht heeft ook altijd een vochtigheidsgehalte. De hoogte ervan is in ons land afhankelijk van het seizoen. Hoe hoger de vochtigheid van de buitenlucht, hoe meer vocht er via luchtlekken naar binnen kan komen. Tot diep in de constructie. Met als meest logisch gevolg: vochtoverlast en –schade.
En niet direct waarneembaar, maar minstens zo serieus, is de aanslag op de kracht en levensduur van het gebouw.
Het vocht in de ongewenste lucht wordt buiten gehouden door luchtdichting.

6: Geen condensatie

Lucht dat in omgekeerde richting – van binnen naar buiten – stroomt, bevat ook vocht. Dat net zozeer kan leiden tot het aantasten van bouwelementen en de algehele constructie. Eenmaal buiten, op een koude ondergrond aangekomen gaat warme binnenlucht condenseren. En wanneer vocht in een buitenmuur bevriest, dan zal het water uitzetten. De daardoor ontstane druk zorgt voor scheuren in de gevel. Allemaal problemen die door luchtdichting worden voorkomen.

7: Brandwerend

Openingen, naden en kieren in wanden zorgen ervoor dat zuurstof van de ene ruimte naar de andere stroomt. Dat is hoe vuur zich binnen een pand kan verplaatsen en uitbreiden. Zijn de luchtdoorlatingen gedicht, dan voorkom je brandvoortplanting en hou je het risico beperkt.

Wat komt er bij kijken?

(praktische tips)
Zoals aan het begin gemeld is luchtdichting wettelijk geregeld. Aan welke dichtheidsnormen je precies moet voldoen is afhankelijk van het project en de daarvoor geldende eisen. Begin daarom altijd met het inwinnen van de juiste informatie bij een luchtdichtingsexpert. En gebruik deze informatie gedurende het hele proces.

Om te beginnen, bij het ontwerp. Want al voor de bouw wordt gestart, dient alles in het plan gericht te zijn op luchtdichting. Laat uw bouwplan gerust (mede) opstellen, of anders ten minste toetsen, door een expert die waar nodig kan bijsturen.

In de praktijk gaat het ontwerpen van luchtdichte details namelijk niet altijd goed. Relatief grote luchtlekken worden vaak onvoldoende tegengegaan. Niet alleen de voor de hand liggende kieren, zoals bij ramen en deuren en de aansluitingen tussen kozijnen en muren. Maar ook de overige aansluitingen, zoals die van de beganegrondvloer, hoeken, daken en daknokken en eventueel de brievenbus. Luchtdicht bouwen vraagt dan ook aandacht, kennis en vakmanschap. En er dient gewerkt te worden met kwalitatief goede materialen.

Tijdens de uitvoering dient er op worden toegezien dat het geheel volgens plan wordt gerealiseerd. Gebeurt dat niet dan is de voorbereiding voor niets geweest en het doel alsnog niet haalbaar. Laat daarom de uitvoerder samenwerken met de luchtdichting-specialist. Daarmee worden technische problemen (en extra kosten) achteraf voorkomen.

Samenvatting

Wanneer je bouwt, of van plan bent dat te doen: denk niet te licht over lucht. Hoe luchtdichter je bouwt, hoe effectiever de gecontroleerde ventilatie. Met alle positieve gevolgen voor de gezondheid, het comfort, milieu en de portemonnee.
Het zorgt voor een stevigere, veiligere en duurzamere bouwconstructie. En draagt in zeer belangrijke mate bij aan leef- en woongenot.

Vanwege de de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen kun je er ook wettelijk absoluut niet omheen. Optimale luchtdichting integreren in uw bouwplan is daarom simpelweg noodzakelijk.

Om te weten of uw pand aan de eisen voldoet, dient u het op luchtdichtheid te laten meten. Iets dat wij uiteraard voor u kunnen verzorgen.